เยี่ยมกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเลี้ยงไก่พื้นเมืองประดู่หางดำบ้านห้วยห้าง

ชื่อกลุ่ม  วิสาหกิจชุมชนกลุ่มเลี้ยงไก่พื้นเมืองประดู่หางดำบ้านห้วยห้าง

ที่ตั้งกลุ่ม บ้านห้วยห้าง  หมู่ 7 ตำบลป่าซาง  อำเภอเวียงเชียงรุ้ง จังหวัดเชียงราย

          1.ข้อมูลทั่วไป

                   1.1 สภาพพื้นที่ เป็นพื้นที่ราบระหว่างภูเขา สูงกว่าระดับน้ำทะเล 420 เมตร พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่การเกษตร เช่น ทำนา ทำไร่ เป็นต้น และมีป่าไม้ที่อุดมสมบรูณ์ ตำบลป่าซางมีทรัพยากรธรรมชาติที่สมบูรณ์ เนื่องจากมีพื้นที่ป่าชุมชน   มีแม่น้ำแม่เผื่อเป็นแม่น้ำสายหลักและมีลำห้วยในบางพื้นที่  เป็นพื้นที่ราบอยู่อกเขตชลประทานในช่วงฤดูร้อนมีน้ำน้อย จึงทำนาได้ครั้งเดียว ผลผลิตจากข้าวไม่มากแค่พอกิน เหลือขายเพียงเล็กน้อย เมื่อมีนโยบายปลูกยางพาราทำให้ที่ดินตามเชิงเขาถูกปรับเป็นสวนยางพาราไป  แต่ก็ยังมีส่วนที่มีกล้วยป่าจำนวนมาก เหมาะสำหรับเอามาทำหยวกหมักเลี้ยงไก่ได้ มีแหล่งท่องเที่ยวได้แก่น้ำตกตาดสายรุ้ง

                   1.2 สภาพเกษตรกร เป็นคนพื้นเมืองส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ สมาชิก 7 รายที่ประกอบ อาชีพหลักคือการกสิกรรม  ทำนา ทำสวน ทำไร่ เช่น ปลูกข้าว ข้าวโพด มันสำปะหลัง สับประรด ยางพารา เงาะ ลองกอง ลำไย และพืชผักสวนครัวตามฤดูกาล มีการปลูกพืชที่ใช้น้ำน้อย  ด้านปศุสัตว์มีการเลี้ยง ไก่พื้นเมือง ไก่ชน ไก่ประดู่หางดำ(ที่เจ้าหน้าที่ปศุสัตว์มาส่งเสริมไว้เป็นแหล่งเรียนรู้ดูงาน ) เป็ด โคเนื้อ กระบือ  ผลผลิตการเกษตรที่เหลือเกษตรกรปลูกเองสามารถนำมาทำอาหารสัตว์ได้ เช่น รำ ข้าว มันสัมปะหลัง ข้าวโพด ชื้อกันเองในชุมชนก็ไม่แพง  ตามแนวป่ามีกล้วยป่าจำนวนมาก  มีโรงฆ่าไก่ของกลุ่มผลิตภัณฑ์แปรรูปไก่ประดู่หางดำแช่แข็งส่งร้านอาหารประจำในตัวเมือง  

สภาพการตลาด

การผลิตไก่พื้นเมืองของ วิสาหกิจชุมชนกลุ่มเลี้ยงไก่พื้นเมืองประดู่หางดำบ้านห้วยห้าง จะเป็นการขายไก่เป็นให้พ่อค้าคนกลางนำไปเชือดขายและมีสมาชิกนัดรวมกลุ่มรวบรวมไก่แล้วมีการเชือดแช่แข็ง แล้วนำไปขายตลาดชุมชน ส่งร้านอาหารในตัวเมืองที่สนับสนุนกลุ่มวิสาหกิจชุมชน

พันธุ์ไก่ที่เลี้ยงส่วนใหญ่จะเป็นไก่ประดู่หางดำ และไก่พื้นเมืองทั่วไป แต่ไก่ประดู่หางดำพ่อค้าไม่ค่อยชื้อถ้าชื้อก็กดราคา จึงปรับมาเลี้ยงไก่พื้นเมืองก่อนการระบาดโควิด19 ไก่ที่เลี้ยงในชุมชนไม่เพียงพอ โดยเฉพาะในช่วงเทศกาล(ห้วงมกราคม)มีความต้องการมากต้องหาซื้อจากต่างหมู่บ้านชนเผ่า มาทำพิธีต่างๆ  ในหมู่บ้านมีพ่อค้าคนกลางรวบรวมไก่พื้นเมืองส่งขายชายแดน จุดผ่อนปรน อ.เวียงแก่น อ.เชียงแสน อ เชียงของ

 แต่ในช่วงเกิดโรคโควิด 19 พ่อค้าได้หยุดการรับซื้อไก่เนื่องจากจุดผ่อนปรนชายแดนปิด สมาชิกบางคนก็เลิกผลิตขายเลี้ยงไว้เพียงพอกินในครอบครัว  อย่างไรก็ตามยังบางรายยังเลี้ยงเหมือนเดิมเพื่อส่งร้านอาหารเพื่อไม่เสียคู่ค้า มีสถานที่คอกเล้าโรงเรือนที่ได้มาตรฐาน สามารถนำลูกไก่จากเครือข่ายของอำเภอเวียงเชียงรุ้ง มาขุนได้เป็นรุ่นแบบเข้าหมด ออกหมดได้  ขอเพียงตลาดมีความต้องการเพิ่ม ชายแดนมีการเปิดขายตามปกติ

 

พืชอาหารสัตว์ในพื้นที่

วิสาหกิจชุมชนกลุ่มเลี้ยงไก่พื้นเมืองประดู่หางดำบ้านห้วยห้าง มีพืชอาหาร ได้แก่ รำ ข้าว ปลายข้าว ข้าวเปลือก ข้าวโพด หยวกกล้วย มันสำประหลัง ปลูกเอง  เศษวัสดุการเกษตร เช่นแตงกวาตกเกรด สับประรด  มาสับให้ไก่ที่โตแล้วอายุ 1 เดือนขึ้นกิน เป็นการลดต้นทุน ส่วนอาหารสำเร็จรูปต้องชื้อจากร้านค้าใช้เลี้ยงลูกไก่เพื่อเสริมสร้างโครงสร้าง

สภาพปัญหาการเลี้ยง

ต้นทุนอาหารสำเร็จรูปแพง การตลาดที่ไม่แน่นอน ขายไม่ได้ราคาที่เหมาะสม ทำให้การวางแผนเลี้ยงอย่างเป็นระบบทำได้ยาก

เป้าหมายการตลาด 

สำหรับไก่พื้นเมือง สมาชิกกลุ่มมีการขุนขายเครือข่ายอำเภอขุนตาล ,ส่งพ่อค้าชายแดนส่งขายชายแดน จุดผ่อนปรน อ.เวียงแก่น อ.เชียงแสน อ เชียงของ

ไก่พื้นเมือง ยังมีเป้าหมายสำหรับเครือข่ายและช่วงเทศกาล จำนวนประมาณ 10,000 ตัว ต่อปี

พฤศจิกายนถึงมีนาคม	ต้องการสูงประมาณไก่เป็น3,000ตัว
เมษายนถึงตุลาคม	ความต้องการสูงประมาณไก่เป็น7,000ตัว

 

ระบบการเลี้ยงของวิสาหกิจชุมชนกลุ่มเลี้ยงไก่พื้นเมืองประดู่หางดำบ้านห้วยห้าง

 เป็นแบบแม่ฟักธรรมชาติทั้งหมด และใช้ลูกไก่จากตู้ฟักเครือข่ายอำเภอเวียงเชียงรุ้ง(นายประสงค์ อุ่นติ๊บ) กลุ่มอำเภอขุนตาล (นายสุรพงค์ มณีวรรณ)

แผนพัฒนาต่อไปของกลุ่ม

คือสร้างความเข้มแข็งของสมาชิกทั้ง 7 ราย เพื่อให้ได้ผลผลิตไก่พื้นเมืองประดู่หางดำที่ตลาดต้องการได้จำนวนสม่ำเสมอ  ตอบสนองต่อลูกค้าได้ตลอดเวลา และเพิ่มการผลิตไก่พื้นเมืองทั่วไปที่ตลาดชายแดนต้องการ พัฒนาการเลี้ยงด้วยความรู้การจัดการอย่างเป็นระบบลดต้นทุน ให้ไก่มีความสมบูรณ์ขนเต็มตามแบบที่พ่อค้าพอใจ และมีการวางปฏิทินการผลิตให้เหมาะสมกับตลาด สามารถมีไก่เพียงพอในช่วงเทศกาลประเพณีของแต่ละปี  เชื่อมโยงเครือข่ายตลาดทุกกลุ่มในเชียงราย ทั้งชายแดนที่ส่งเมียนมาร์  ส่งสปป.ลาว

วางแผนทำผลิตภัณฑ์จากไก่ประดู่หางดำที่เป็นอัฒลักษณ์ของกลุ่มฯโดยใช้ฟาร์มที่มีความพร้อมจำนวน 3 ฟาร์ม ส่งกลุ่มแปรรูปของกลุ่มแม่บ้านเพื่อจำหน่ายที่ร้านค้าอาหารประจำในเมือง  ร้านค้าขายของฝากแหล่งท่องเที่ยว และร้านทั่วไป

การแก้ไขปัญหาของกลุ่มในช่วงโควิด 19

กลุ่มฯ มีการลดการเลี้ยงและหยุดบ้างในบางรายที่ไม่มีทุนจะซื้ออาหาร บางรายก็ใช้ข้าวโพดบด ข้าวเปลือกบด หยวกกล้วยสับ เลี้ยงไว้พอประทัง เพราะไม่ต้องลงทุนไปชื้อแก้ปัญหาราคาข้าว ข้าวโพดที่ตกต่ำด้วย ลดความเสี่ยงต่อการขาดทุนเลี้ยงเอาไว้กินในครัวเรือน  ทำอาหารจากไก่ขายตลาดชุมชนและขายออนไลน์ในกลุ่มไลน์ขายของชุมชนคนป่าซาง